Oproep aan Tweede Kamer: geen hoge uitkomstdrempel voor het correctieve referendum!

Vorige week vond het eerste deel van het Kamerdebat over het invoeren van het bindend referendum plaats. Dit is een initiatiefvoorstel van Kamerlid Ronald van Raak (SP) om het correctieve referendum in de grondwet te verankeren. Het werd een boeiende avond met stevige pleidooien voor het referendum.

Morgenmiddag (9 september) staat om 13.15 het vervolgdebat gepland. Dan beantwoordt Ronald van Raak de gestelde vragen en reageert ook minister Kajsa Ollongren namens het kabinet. Dat laatste is interessant want het kabinet zal formeel tegen zijn terwijl haar eigen partij – D66 – onder voorwaarden nu voor is.

Eerste succesvolle stappen gezet

Onze intensieve lobby bij de PvdA en GroenLinks heeft succes gehad. Bij de vorige poging in 2018 om het bindende referendum in de grondwet te verankeren, stemden ze tegen. Maar dinsdagavond kondigden beide fracties aan deze grondwetswijziging te steunen. Verder is het verschijnen van het rapport van de Staatscommissie Parlementair Stelsel belangrijk geweest. Met de steun van deze partijen is er nu een meerderheid in de eerste lezing in zicht.

Andere partijen die steun uitspraken waren D66, PVV, 50PLUS, FvD en DENK. De Partij voor de Dieren deed niet mee aan het debat, maar als traditionele referendumvoorstanders rekenen we op hun voorstem. Verrassend genoeg leek ook de ChristenUnie aan te geven dat ze onder voorwaarden kunnen instemmen. VVD, CDA en SGP bleven mordicus tegen elke vorm van referendum, het rapport van de door henzelf ingestelde staatscommissie volledig negerend.

Als ze wordt aangenomen, moet de grondwetswijziging na de verkiezingen nogmaals bekrachtigd worden met een twee-derde meerderheid. Daarvoor wordt de komende verkiezingsuitslag doorslaggevend.

Sluit internationale verdragen niet uit!

Van Raak's grondwetswijziging regelt vooral het principe van het bindende referendum en bevat bewust weinig spelregels. Hij vindt – naar onze mening terecht – dat de uitvoering niet in de Grondwet geregeld moet worden. Een aantal partijen, waaronder D66, GroenLinks en de ChristenUnie, vinden dat er wel spelregels in de grondwet moeten komen. Zij pleiten onder andere voor het instellen van een uitkomstdrempel (hoeveel kiezers moeten tegenstemmen om het wetsvoorstel tegen te houden). En zij vinden dat internationale verdragen uitgesloten moeten worden van referenda en willen dat in de grondwet vastleggen.

Meer Democratie is tegen het uitsluiten van internationale verdragen. Verdragen hebben in principe een nog krachtiger werking dan de grondwet: als een Nederlandse wet strijdig is met internationale verdragen dan gaat het verdrag voor. Zolang Nederland als lidstaat nog vetorecht heeft over EU-verdragen, is er geen enkele reden om verdragen uit te zonderen van referenda.

Geen uitkomstdrempel!

Zo mogelijk nog ernstiger is het instellen van een uitkomstdrempel. Er zou in onze ogen helemaal geen drempel voor de geldigheid van de uitslag moeten zijn. Bij reguliere verkiezingen is zo’n drempel er ook niet. De kiezers die naar de stembus gaan, beslissen. Uitkomstdrempels zorgen ervoor dat veel referenda zullen mislukken, met als gevolg een versterkt cynisme onder de bevolking. Drempels voor geldigheid hebben een verlagend effect op de opkomst, weten we uit buitenlandse ervaringen. Als het onzeker is of de uitslag wel zal gelden, dan is de motivatie om te stemmen lager.

Onze boodschap aan de partijen in de Tweede Kamer is: laat internationale verdragen referendabel zijn en voer geen uitkomstdrempel in. In beide gevallen creëert u potentieel teleurstelling en politiek cynisme.

Woensdag gaat het verder

Morgen (woensdag 9 september) om 13.15 uur is het vervolg van het debat in de Tweede Kamer. Inmiddels worden er weer een beperkt aantal bezoekers toegelaten op de publieke tribune. Hiervoor moet u dan wel reserveren en u moet een geldig legitimatiebewijs (paspoort, identiteitskaart of rijbewijs) laten zien. Uiteraard kunt u het debat ook volgen via de website van de Tweede Kamer.

We houden u op de hoogte!